محله کوی دکترا (بهشت)؛ محل سکونت پزشکان مشهد

تاریخچه

محله بهشت یا کوی دکترا در گذشته به شفتالوزار معروف بوده است؛ در واقع بخشی از محل، زمین‌های زراعی و کشاورزی و بخشی دیگر آن بیابان بوده است. این محله از حدود سال ۱۳۴۰ به‌تدریج وارد بافت شهری شد و از سال ۱۳۴۷ نیز بسیاری از زمین‌های آن واگذار و ساخت‌وساز‌ها انجام شد.

در گذشته لوله‌کشی رایج نبود و به‌طور معمول اهالی محله کوی دکترا از آب قنات «سرده» استفاده می‌کردند. همچنین گاری اسبی وجود داشت که به آن گاری بشکه آبی می‌گفتند و آن را از آب قنات پر می‌کردند. بعد‌ها نیز چاه آبی حفر کردند و آب لوله‌کشی شد. رو‌به‌روی البسکو فعلی کالی وجود داشت که اکنون جایش را به فضای سبز داده است.

وجه‌تسمیه کوی دکترا به سکونت تعداد زیادی از پزشکان در این محله برمی‌گردد، گرچه بعد‌ها خیابان‌های این قسمت ابن‌سینا نام گرفت و محله نیز به بهشت معروف شد.

در گذشته کارخانه موزاییک‌سازی در این محل وجود داشت که صاحب آن «حاج‌حیدر رحیم‌پور ازغدی» بود. حاج‌حیدر جزو گروه مبارزان و فرد معروفی در زمان انقلاب اسلامی بود. در زمان شاه در خیابان کفایی مجموعه‌ای برای کارمندان شرکت نفت در نظر گرفته شده بود که پس از انقلاب اسلامی تخریب شد.

گرمابه الماس در این محله وجود داشت که ملک آقای دهقان بود. این گرمابه دارای خزینه و دوش بود و بعد‌ها نمره‌دار شد. شنیده‌ها حاکی از این است که حمام در سال ۱۳۳۰ در حاشیه خیابان ابومسلم بنا و در سال ۱۳۷۰ تخریب شده است. آن‌زمان در راسته خیابان ابومسلم مغازه نفت‎فروشی وجود داشت.

افرادی مانند مرحوم محمدباقر بهزاد، مرحوم شازده سهامی، مرحوم علی باقرزاده چهارجوئی معروف به بقا و مرحوم اسد جعفریان از شخصیت‌های بنام آن زمان بودند و همه آن‌ها دست‌به‌خیر داشتند.

 در گذشته زنان کوی دکترا در خانه‌هایشان به بافندگی و دوزندگی می‌پرداختند. خانه‌ها نیز به‌گونه‌ای بود که تنوری در زیرزمین آن‌ها برای پخت نان تعبیه شده بود و بعد‌ها که نانوایی‌ها ایجاد شدند، تنور‌ها نیز از دل خانه‌ها جمع شدند.

خانه‌ها ویلایی بود و درختان توت زیادی در محل وجود داشت که اکنون به تعداد انگشت‌شمار از آن باقی‌مانده است.

بافت

گرچه هنوز واحد‌های مسکونی بیشترین مساحت محله بهشت را به خود اختصاص داده‌اند، مغازه‌ها و واحد‌های تجاری دورتادور این محله را احاطه کرده‌اند. پس از واحد‌های مسکونی و تجاری، بیشترین کاربری محله بهشت را مراکز اقامتی دارند.

بیشتر ساکنان محله بهشت از قشر ثروتمند جامعه هستند. وسعت محله بهشت ۱۰۵ هکتار است و تراکم جمعیت آن ۱۰۶ نفر در هر هکتار است. از همه گروه‌های سنی به‌صورت تقریبا برابر در محله بهشت سکونت دارند.

اکنون آپارتمان‌های شش‌طبقه و کمتر، بیشترین مساحت محله را تشکیل می‌دهند و اندک خانه‌های ویلایی محله بهشت در محدوده خیابان دانشگاه قرار دارند.

دسترسی

محله بهشت در بولوار احمدآباد به ایستگاه شریعتی که بین خط یک و دو قطارشهری مشترک است، دسترسی دارد. همچنین به ایستگاه‌های قائم و طالقانی در خط یک قطارشهری دسترسی دارد.

محله بهشت در بخش مرکزی شهر قرار دارد و مسیر دسترسی آن به خیابان‌های اصلی مانند سناباد، ابن‌سینا، دانشگاه، احمدآباد و بولوار کلاهدوز آسان است.

میانگین فاصله زمانی از هر نقطه محله بهشت تا ایستگاه اتوبوس ۲ دقیقه و ۳۱ ثانیه است.

امکانات رفاهی و فرهنگی

• انتشارات امام در محله بهشت قدمت زیادی دارد و صاحب آن، رضا رجب‌زاده، سال ۱۳۹۵ پردیس کتاب را تأسیس کرد که اکنون مکان مناسبی برای فرهیختگان به‌شمار می‌آید.  
• محله بهشت در حوزه مراکز درمانی نیز حرفی برای گفتن دارد. مرکز مغز و اعصاب شرق ایران، بیمارستان پاستور و مؤسسه واکسن و سرم‌سازی رازی در این محله قرار دارند.
• فراوانی تعداد داروخانه‌ها در این محله قابل توجه است. دراین‌میان، داروخانه نور از قدیمی‌ترین داروخانه‌های بهشت است.
• هتل همای شماره‌یک در محله بهشت از مراکز اقامتی مهم و قدیمی مشهد است.
• مدرسه علمیه حضرت خدیجه (س) با کاربری مذهبی و آموزشی در محله بهشت قرار دارد.
• مغازه‌های تجاری راسته قائم از ظرفیت‌های این محله به‌شمار می‌رود.
• مسجد قائم (عج) که کاربری فرهنگی و مذهبی دارد، سال ۱۳۳۷ با کمک‌های مردمی تأسیس شده است.
•  پارک خطی قره‌خان در امتداد خیابان سلمان فارسی تا راهنمایی از معدود فضا‌های سبز این محله است.
  
  

حدود جغرافیایی

محله کوی دکترا شامل خیابان‌های کفایی، بهشت، قائم، پاستور، ابومسلم، بابک و ۱۰ کوچه فرد ابتدای بولوار کلاهدوز می‌شود و با محله‌های راهنمایی، احمداباد، کلاهدوز، سعدآباد، صاحب‌الزمان (عج) همسایه است.

محله بهشت از غرب به بولوار شهید کلاهدوز، از شمال به خیابان سناباد، از شرق به خیابان ابن‌سینا، از جنوب به بولوار احمدآباد و از جنوب شرقی به خیابان دانشگاه می‌رسد.